طرز تهیه و کاربرد پرلیت منبسط شده
تهیه پرلیت منبسط شده
سنگ پرلیت را نخست خرد و سپس دانه بندی مینمایند. پرلیت دانه بندی شده ابتدا به بخش پیش گرم و از آنجا به داخل کوره هدایت میگردد. دمای داخل کوره میان ۷۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد و بر پایه ترکیب شیمیایی و میزان آب موجود در پرلیت تنظیم میشود. پرلیت در داخل کوره منبسط و به کمک جریان هوا به طرف بالا رسانده میشود. مواد زاید به طرف پایین کوره سقوط میکنند.
کاربرد پرلیت منبسط شده
مصارف مهم پرلیت منبسط شده عبارت است از تهیه بتن سبک وزن ، پرکنندگی ، عایق حرارتی و صوتی ، کشاورزی و به عنوان صافی و ساینده است. پرلیت را میتوان به نسبتهای مختلف با سیمان مخلوط کرد و از آن قطعههای سبک وزن تهیه کرد. ملات پرلیت از ملات سیمان سبکتر ، هدایت گرمایی آن کم جذب صدای آن بیشتر است.
در رنگ سازی ، پلاستیک ، لاستیک و عایق بندی فضای خالی دیوارهای دو جداره بکار میرود. صفحات پرلیتی را به کمک پرلیت و یک ماده چسباننده نظیر گچ میتوان تهیه نمود. این صفحات وزن کم دارند و به عنوان عایقهای خوب حرارتی و صوتی بکار میروند. صفحات جذب صدا ، از مخلوط پرلیت و آزبست پرس شده تهیه میگردند.
* عایق حرارتی : مخلوط پرلیت ، آزبست و یک ماده چسباننده نظیر گچ به صورت عایق حرارتی بسیار خوبی به مصرف میرسد که از آن به منظور عایق بندی مخازن و لولهها تا دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد استفاده میشود.
* مصارف باغبانی : اضافه کردن پرلیت به خاک مزایای مهمی دارد، از جمله میزان جذب و نگهداری آب آن زیاد است که این موضوع سبب میگردد تا از تبخیر آب ، جلوگیری شود و آب به مدت طولانی در خاک باقی بماند. مرطوب بودن خاک ، موجب میشود تا نیاز خاک به آب کمتر باشد و بدین ترتیب از شسته شدن مواد غذایی خاک جلوگیری میشود. وجود خلل و فرج در پرلیت همراه با خاک ، تبادل مواد و خاک را فزونی میبخشد و ریشه گیاهان به سهولت در خاک رشد مینمایند
منبع:http://www.civil-omran.blogfa.com/
.
کاربرد پرلیت خام
پرلیت خام در صنایعی همچون سرامیک ، سانیرهها ، ساخت الکترود ، تهیه سیمان ، مواد منفجره ، متالوژی ، تولید زیولیت مصنوعی ، فیلتر و صافی و ساخت فیبر شیشهای کاربرد دارد.
* سرامیک : برای تهیه عناصر سیلیس ، آلکانی و آلومینیوم مورد نیاز برای سرامیکها میتوان ترکیب همگن و یکسان پرلیت خام را جایگزین کوارتز و فلدسپارت در تهیه چینی نمود. در تهیه لعابهای رنگی از پرلیت میتوان استفاده نمود. در کاشی کف و سرویسهای بهداشتی ، پرلیت به میزان ۱۲ تا ۳۵ درصد جایگزین فلدسپارت می شود. سرامیکهای الکتریکی و فیبر شیشهای پرلیتها مناسب تشخیص داده شدهاند.
* سیمان : برای تهیه سیمان پوزولان و بتن بکار میرود.
* زیولیتها : ماده اولیه مناسب برای تهیه انواع زیولیتها با استفاده از محلولهای گرمایی.
* سایندهها : پرلیت با داشتن سختی ۵ الی ۶ به عنوان ماده ساینده استفاه میشود.
* متالوژی : پرلیت خام اگر به صورت لایه روی مواد مذاب قرار گیرد مانع اکسیده شدن ماده مذاب ، کاهش لفت دما و جمع آوری سرباره میشود.
میزان تولید پرلیت
میزان پرلیت مصرفی جهان در سال ۱۹۹۷ ۱.۸ تا ۱.۹ میلیون تن گزارش شده است. کشورهای مهم تولید کننده پرلیت عبارتند از : آمریکا ، روسیه ، یونان ، ایتالیا ، ژاپن و … .منابع پرلیت ایران
ذخایر بزرگی از پرلیت در شرق جاده میانه - تبریز در ناحیه سفید خانه (۴۶ کیلومتری شمال شرقی میانه) ، اطراف آبادی طارم (در غرب میانه) کشف گردیده است. میزان ذخیره معدن سفید خانه در حدود ۵۰ میلیون تن گزارش گردیده است. با اکتشافات انجام شده توسط اداره کل معادن و فلزات خراسان ، ذخایر با ارزشی در اطراف بیرجند ، فردوس و طبس کشف گردیده است. در دیگر نقاط ایران و از جمله در استان سیستان و بلوچستان و شهرهای نایین و کاشان نیز ذخایر پرلیت کشف شده است.
شرایط تشکیل وژنز پرلیت:
پرلیت حاوی 20 % کوارتز به همراه فلدسپار و کمی میکا و در برخی مواقع کانی های فرومنیزین است. پرلیت دارای ژنز ماگمایی است و بیشتر پرلیتهای مرغوب به دوران سوم و چهارم زمین شناسی تعلق دارند. چنانچه پرلیت آلتره شود به مونتموریونیت، اوپال و کلسدونی تبدیل می گردد.
این کانی به طور گسترده در مناطق آتشفشانی عهدحاضر و جوان و به طور محدود در ترشیر یا آتشفشان های جوان ریولیتی به وقوع می پیوندد.
بر اساس مطالعاتی که بر رو ی پرلیتها انجام گرفته نتایج زیر حاصل شده است:
1) ذخایر پرلیت منحصر به آتشفشانهای عهد حاضر است.
2) عمدتاً دارای ترکیب ریولیتی می باشد.
3) پرلیتهای با بافت شیشه ای گاهی در برگیرنده ابسیدین هستند که نشانه ای از تبدیل سنگ نخستین به پرلیت است.
4) پرلیت در مقایسه با ابسیدین از آب بیشتری در ترکیب خود برخوردار است ولی درصد عناصر دیگر آنها بسیار به هم نزدیک است.
5) با اندازه گیری نسبتهای ایزوتوپی مشخص شده است که بخش اعظم آب پرلیت منشأ جوی دارد.
6) در مقطع نازک، سنگ پرلیت دارای ساخت و بافت پرلیتی است که به صورت ترکهای کروی به نظر می رسند و حتی با چشم غیر مسلح قابل رؤیت می باشند که نتیجه سرد شدن گدازه و آبگیری بعدی آن است.
7) بسیاری از مواد آتشفشانی اسیدی جوان که زمان کافی برای آبگیری نداشته اند، در اصل ابسیدین بوده و در میدان حرارتی پرلیت منبسط نمی شوند.
نظریه های قدیمی، ژنز و منشأ پرلیت را نتیجه انجماد سریع ماگمایی اسیدی، به علت تبادل حرارتی سریع با محیط می دانند ولی در این نظریه ها عواملی مانند میزان آب، اثر گازها و شرایط سرد شدن هنوز شناخته نشده اند.
یک نظریه دیگر، پیدایش پرلیت را نتیجه آبگیری ثانویه شیشه آتشفشانی نظیر ابسیدین دانسته و خاستگاه بخشی از آب موجود در پرلیت را آبهای جوی می داند. در صورتی که خاستگاه تمام آب موجود در ابسیدین، آب ماگمایی است.
با مطالعاتی که بر روی پرلیتهای کالیفرنیا انجام شده مشخص گردید که پرلیت از ابسیدین و در حضور بخار آب بوجود آمده است و مراحل زیر برای پرلیتی شدن ابسیدین پیشنهاد شده است:
1) قرار گرفتن ابسیدین بصورت سیل، دایک و گنبد
2) تبدیل ابسیدین به برش بعد از جایگزین شدن
3) مجاورت بخار آب با ابسیدین و دگرسان شدن ابسیدین به پرلیت
4) دگرسانی نهایی بخشی از پرلیت به رس و نفوذ دوباره توده ریولیتی به درون پرلیت.
آب لازم برای این فرآیند ممکن است از سنگهای مجاور یا سنگ میزبان یا از تبلور ریولیت حاصل شده باشد. نظریه دیگری تشکیل سنگ پرلیت را از سرد شدن سریع ماگمایی اسیدی در شرایط حضور آب تصور می نماید.
مطابق این نظریه، گدازه های اسیدی که محتوای مقادیر زیادی آب و گازهای فرار می باشند، به علت کاهش ناگهانی فشار محیط مقادیر زیادی خاکستر و پومیس تولید می نماید، به عبارت دیگر در اثر کاهش ناگهانی فشار درحین بیرون ریختن ماگما، بخار آب و گازهای فرار آزاد گشته و نتوانسته به صورت محبوس در گدازه باقی بماند و در این نوع گدازه های خروجی، تخلخلی در سنگ ایجاد و بافت پومیسی در سنگ بوجود می آید.
در صورتی که آب ماگمایی باقی مانده در افق های پایین تر که تحت فشار قابل ملاحظه ای قرار گرفته اند، در صورت تبادل حرارتی سریع به گدازه شیشه ای و در غیر این صورت به گدازه های نظیر ریولیت و داسیت تبدیل می گردد.
مطالعات جدیدتر ژنز پرلیت را به صورت زیر بیان کرده و سه حالت اصلی را برای آن متذکر می شود:
1) در زونهای شیشه ای در جریانهای خاکستر توف جوش خورده
2) در جریانهای گدازه ای از گنبدهای آتشفشانی
3) در دیواره دایک ها و سیلهای نفوذی فلستیک
با توجه به اینکه توده های پرلیت بیشتر به صورت جریانها، دایکها، سیلها، گنبدها و در حاشیه خارجی توده های کم عمق سنگهای آتشفشانی دیده می شوند، لذا این ذخایر بصورت پیوسته نیستند. ذخایر اقتصادی پرلیت در جریانهای مواد مذاب ماسیف و توده ای ترسیری تا عهد حاضر (عمدتاً ایوسن و الیگوسن) که مناطق وسیعی را در بر گرفته اند محدود می شوند و به روش های روباز می توان آنها را استخراج کرد.